گنبدباز نطنز

گنبد باز نطنز جزو بناهای تاریخی ساخته شده در دوران صفویه است که بر روی ارتفاع قله ای مرتفع مشرف به شهر نطنز واقع شده است.این گنبد که به گنبد باز معروف است، مقبره باز شکاری شاه عباس صفوی بوده است. گنبدی آجری و هشت ضلعی بر تخت دایره مانند از سنگ لاشه به قطر تقریبی 10 متر و بلندی 80 سانتی متر الی سه متر ، بر قله کوهی که بلندی آن از سطح اطراف چیزی حدود دو هزار متر است، بنا شده است. آن چنان که لبه پرتگاه تا جرزهای گنبد در حدود 1 متر فاصله دارد. این بنا که از آجر و ملات گچ ساخته شده، ابعاد هر یک از ضلع های هشت ضلعی آن 3 و قطر پی حدود 2 متر می باشد.

در مورد ساختن این گنبد و وجه تسمیه آن چندین داستان وجود دارد که به مرور زمان داستان های افسانه آمیز محبوب تر شده اند و بیشتر بین مردم میچرخند. شاه عباس به‌ شکار پرندگان علاقه زیادی داشت و صید پرندگان بیشتر به‌ وسیله بازهای شکاری صورت می‌گرفت و همه سال حکام ولایات از هرجا بازهای شکاری فراوان برای او می فرستاده اند. گاهی فرستادگان مخصوصش از کشورهای بیگانه مانند روسیه و ترکستان بازهای شکاری جَلد و چابک به ایران می آورده اند. یکی از این با های شکاری شاه عباس، یک باز تعلیم دیده بود معروف به باز لَوَند، که به علت جَلدی و چالاکی اش این نام را برای او برگزیده بوده اند.

شاه عباس صفوی به این باز چابک و تیز نسبت به سایر بازها بیشتر علاقه داشته است و بر حسب اتفاق، هنگامی که از اصفهان به قزوین می رفت، باز لوند در نزدیکی محله قصبه نطنز مرد. شاه به علت علاقه زیادی که به این باز داشت فرمان داد تا برفراز کوهی برجی به یادگار آن بنا کردند و این برج که هنوز پا برجا است به گنبد باز معروف می باشد و مردم به این نام آن را می شناسند.

پس از انقلاب اسلامی دردهه های  60 و 70 ، بارها تصمیم بر ترمیم و بازسازی این بنای تاریخی گرفته می شد ولی هر بار به دلایل مختلف فنی و اقتصادی که مهمترین آنها صعوبت دسترسی و حمل مصالح بود ، اجرای این تصمیم با مشکلات متعددی مواجه می شد.

  سرانجام اوایل دهه 80 شمسی به دستور شهردار وقت نطنز، آقای مهندس جمالی و با اقدامات و پیگیری های مستمر توسط این شهردار دلسوز و پرتلاش و علیرغم وجود موانع و مشکلات اجرایی فراوان ،عملیات ترمیم و باز سازی آن با موفقیت کامل صورت پذیرفت .

منبع: هتل قصرجهان

قلعه طرق رود نطنز

قلعه طرق رود، بر روی صخره ای با ارتفاعِ ۸ الی ١۲ متر ، به وسعت تقریبی ۳۰ هزار متر مربع در نزدیکی شهرستان نطنز قرار دارد و به دلیل وسعت زیاد، بصورت دهکده ای دربست در آمده است. این قلعه به شکل قلعه ایزدخواست است و به احتمال زیاد، هم دوره آن است ولی از نظر ابعادی کوچک‌تر از آن است و همچنین با ارگ بم از دوره اشکانی هم، هم دوره می باشد. تاریخ درست بنای این دژ عظیم مشخص نیست اما کارشناسان میراث فرهنگی آنرا به زمان اشکانیان نسبت می دهند .

فرم مهندسی و معماری همسان و یک شکل ، یکپارچه بودن مصالح ساختمانی و شکل بیرونی بنا ، بیان کننده وجود یک فکر واحد در معماری و ساخت این قلعه می باشد . 

قلعه از کوچه شرقی و غربی طویلی به طول تقریبی ۴۰ متر ساخته شده است و گویا به هنگام ایجاد آبادی اولیه طرق‌رود، از ساختمان‌های قلعه و راهروی آن به عنوان الگو استفاده نموده‌اند. این راهرو از سنگ لاشه و خشت و گل بنا شده است و در بسیاری از قسمت‌ها سرپوشیده است و در اواسط آن‌‌ها پلکان‌های طبقه بالا قرار دارد.

در گذشته، هر محله به یک طایفه خاص اختصاص داشته است و وجود مغازه های مختلف، تنور نانوایی و غیره در محوطه قلعه، نیاز اهالی را برای زندگی برطرف می کرده است. چاهی در وسط قلعه به همراه تونل های حفر شده که به محله های مختلف طرق و مسجد جامع منتهی می شده است، مورد استفاده مردم در زمان حمله دشمنان بوده است. از دیگر ویژگی های قلعه، دارا بودن انبارهای زیرزمینیِ ۲ طبقه حفر شده در دل سنگ برای نگهداری غلات می باشد. قلعه، ۴۴۰ اتاق داشته است که این اتاق ها، از خشت و گِل و تیر چوبی بنا شده اند که بیش تر آن ها، به مرور زمان خراب شده است. این اثر، در تاریخ ۲۸ دی ۱۳۷۹، با شماره ثبت ۲۹۵۱، به عنوان یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیده است.

منبع: هتل قصرجهان